Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało projekt ustawy o oświadczeniach majątkowych osób pełniących funkcje publiczne, który 18 lipca 2014 r. wysłano do uzgodnień międzyresortowych, konsultacji publicznych i opiniowania do 174 instytucji oraz organizacji.
Część z projektowanych przepisów o oświadczeniach majątkowych godzi w bezpieczeństwo państwa. Upublicznienie w internecie pełnego składu kadry oficerskiej stwarza służbom państw obcych okazję do pozyskania danych mogących narazić te osoby i ich rodziny na realne niebezpieczeństwo – uważa Krajowa Rada Sądownictwa.
Intencją projektodawcy jest ujęcie w jednym akcie prawnym i ujednolicenie zasad składania oświadczeń majątkowych przez funkcjonariuszy publicznych oraz osoby zatrudnione w sferze publicznej, których zakres obowiązków lub uprawnień uzasadnia ujawnianie przez te osoby ich stanu majątkowego. Wymóg składania takich oświadczeń jest jednym z podstawowych rozwiązań służących zapobieganiu zagrożeniom korupcyjnym – twierdzi z kolei projektodawca
Jedna ustawa zamiast ok. 30 aktów prawnych
Obecnie regulacje dotyczące obowiązku składania oświadczeń majątkowych znajdują się w ok.30 aktach prawnych i pozostają niespójne. Różnice dotyczą przede wszystkim:
– zakresu informacji, które należy podać w oświadczeniu,
– wzoru formularza, na którym składa się oświadczenie,
– terminów składania oświadczeń,
– sposobu weryfikowania rzetelności złożonych oświadczeń i służb do tego powołanych,
– podawania oświadczeń do publicznej wiadomości,
– sankcji za niezłożenie oświadczenia lub podanie w nim nieprawdy.
W rezultacie – jak twierdzą projektodawcy – obowiązek składania oświadczeń majątkowych będzie dotyczył na równych zasadach wszystkich tych stanowisk i funkcji publicznych, z których zajmowaniem wiąże się odpowiedzialność bądź współodpowiedzialność za podejmowanie istotnych decyzji lub za zarządzanie środkami publicznymi. Uwzględniono przy tym zalecenia Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) oraz Grupy Państw przeciwko Korupcji (GRECO).
Co nowego w projekcie?
W projekcie nowej ustawy o oświadczeniach majątkowych m.in. przewidziano:
– obowiązek składania oświadczenia majątkowego przez wszystkich żołnierzy Żandarmerii Wojskowej, oprócz oficerów i podoficerów w organach finansowych i logistycznych,
– konieczność zamieszczenia informacji o majątku osobistym oraz objętym małżeńską wspólnotą majątkową ( m.in. nieruchomości, a także o zasobach pieniężnych, posiadanych składnikach mienia ruchowego, zobowiązaniach i darowiznach powyżej 20 tys. zł),
– rezygnację w przypadku Ministerstwa Obrony Narodowej ze szczególnego rozwiązania polegającego na składaniu tych oświadczeń „za pośrednictwem” Żandarmerii Wojskowej, dokonującej analizy oświadczeń o stanie majątkowym żołnierzy zawodowych,
– możliwość składania docelowo oświadczeń w formie dokumentu elektronicznego opatrzonego bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy kwalifikowanego certyfikatu albo podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP – w celu ułatwienia późniejszej analizy, weryfikacji i porównywania oświadczeń. W okresie przejściowym – przez 3 lata od wejścia w życie ustawy, czyli od 1 maja 2015 r. – będzie istniała możliwość składania oświadczeń w formie pisemnej,
– ujednolicenie terminu składania oświadczeń rocznych, według stanu na dzień 31 grudnia, na dzień 30 kwietnia,
– ujawnianie oświadczenia majątkowego w Biuletynie Informacji Publicznej urzędu lub jednostki organizacyjnej zapewniających obsługę organu,
– obligatoryjne wyłączenie ujawniania oświadczeń majątkowych funkcjonariuszy służb specjalnych – Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Wywiadu Wojskowego, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego (z wyłączeniem Szefów tych służb i ich zastępców) – z uwagi na charakter wykonywanych przez nich czynności.
– fakultatywne upoważnienie dla Rady Ministrów do wyłączenia spod obowiązku ujawniania niektórych oświadczeń majątkowych. Może to dotyczyć stanowisk w Biurze Ochrony Rządu, Policji, Straży Granicznej oraz Żandarmerii Wojskowej. Projektowane regulacje są uzasadnione koniecznością objęcia ochroną niektórych kategorii funkcjonariuszy służb ochrony państwa.
– kierowanie do właściwych urzędów kontroli skarbowej oraz Centralnego Biura Antykorupcyjnego pięciu procent losowo wybranych oświadczeń majątkowych przez podmiot odbierający te oświadczenia, spośród tych, które w ramach wstępnej kontroli nie wzbudziły jego wątpliwości
– możliwość składania korekt oświadczeń majątkowych. Przewiduje się, że korekta taka będzie mogła zostać złożona w każdym czasie, a zatem również po rozpoczęciu procedury kontroli oświadczenia przez Centralne Biuro Antykorupcyjne, a nawet po wszczęciu postępowania karnego w sprawie o złożenie oświadczenia niezgodnego z prawdą.
– karę pieniężną za niezłożenie oświadczenia w wymaganym terminie w wysokości 1000 złotych.
Projekt ustawy wzbudził spore kontrowersje, zwłaszcza postulowana w nim powszechność dostępu do danych objętych oświadczeniem majątkowym i zakres informacji podlegających ujawnieniu.
Krajowa Rada Sądownicza ostrzega
Część z projektowanych przepisów godzi w bezpieczeństwo państwa – ostrzega Krajowa Rada Sądownicza. Jak czytamy na stronie www.lex.pl upublicznienie w Internecie pełnego składu kadry oficerskiej oraz istotnej części kadry podoficerskiej pełniących służbę w organach finansowych i logistycznych (art. 2 pkt 34 i 35 projektu) stwarza służbom państw obcych okazję do pozyskania danych mogących narazić powyższe osoby i ich rodziny na realne niebezpieczeństwo. Regulacje w zakresie nieujawniania części oświadczeń, przy ujawnieniu pozostałych, istotnie ułatwiają identyfikację funkcjonariuszy służb specjalnych. Uwagi te dotyczą również służby dyplomatycznej, funkcjonariuszy straży granicznej, policji, żandarmerii wojskowej (art. 2 pkt 36 pkt 48-50). Art. 10 ust.2 nie rozwiązuje tego problemu, gdyż dotyczy jedynie wybranych przez Radę Ministrów stanowisk, co pośrednio może prowadzić do identyfikacji tych funkcjonariuszy.
Niezgodność z prawem UE i brak kontroli
Tak głęboka ingerencja w życie prywatne, nie jest konieczna dla osiągnięcia celu prewencyjnego jakim jest zapobieganie korupcji – uważa KRS. Zadania te zostały bowiem przekazane wielu wyspecjalizowanym służbom, które mają pełny dostęp do tych danych które mają być ujawniane.
Co więcej, nowe propozycje wykraczają poza wzorzec jaki stanowią uregulowania dyrektywy 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 24 października 1995 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu danych oraz art. 8 Europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Zarejestrowanie i udostępnienie tych danych do wiadomości wskazanych w projekcie organów i urzędów, a także ujawnienie bez żadnych ograniczeń w Internecie oznacza ich przetwarzanie, a to wiąże się z obostrzeniami wskazanymi w dyrektywie.
KRS zwraca także uwagę na to, że projektowana ustawa nie przewiduje żadnej kontroli nad działaniami wskazanych w projekcie organów w zakresie ich zadań związanych z analizowaniem i publikowaniem danych zawartych w oświadczeniach majątkowych.
Na zgłaszanie ewentualnych uwag do Ministerstwa Sprawiedliwości pozostało jeszcze kilka dni, tzn. do 15 sierpnia br. Co na to służby mundurowe? R.Ch.
źródło: ZG
