FORUM ZWIĄZKÓW ZAWODOWYCH
Bydgoszcz, dnia 10 lutego 2012 r.
L.dz.FZZVI/470/10/02/12
Szanowny Pan
Jacek Cichocki
Minister Spraw Wewnętrznych
W odpowiedzi na pismo nr DP-I-0231-4/12 z dnia 10 stycznia 2012 r. Forum Związków Zawodowych poniżej przedstawia uwagi do projektu ustawy o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin, ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin oraz niektórych innych ustaw.
I. Uwagi do art. 2 projektu.
1. Wprowadzić dodatkowo zmianę art. 15 ust. 6 pkt 2 poprzez dodanie sformułowania „a także w oddziałach psychiatrycznych więziennej służby zdrowia”.
2. W art. 2 projektu dot. zmian w ustawie z dnia 18 lutego 1994 r, o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji… (Dz. U. z 2004 r. Nr 8, poz. 67, z późn. zm.) w punkcie 2 (punkcie 3 w przypadku uwzględnienia zmiany zaproponowanej w punkcie I. 1. niniejszej opinii) dot. dodanego rozdziału 1 a art. 18b ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„Art. 18b 1. Emerytura przysługuje funkcjonariuszowi zwolnionemu ze służby który w dniu zwolnienia posiada co najmniej 25 lat służby w Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego, Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, Straży Granicznej, Biurze Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej lub w Służbie Więziennej.” (wariant I) lub:
„Art. 18b 1. Emerytura przysługuje funkcjonariuszowi zwolnionemu ze służby, który w dniu zwolnienia posiada ukończone 50 lat życia i co najmniej 25 lat służby w Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego, Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, Straży Granicznej, Biurze Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej lub w Służbie Więziennej.” (wariant II).
3. W przypadku przyjęcia wariantu I wymienionego w punkcie 1 art. 18d zostaje usunięty (z przesunięciem numeracji artykułów następnych), zaś w przypadku przyjęcia wariantu II wymienionego w punkcie 1 artl8d w początkowej części do punktu 1 włącznie otrzymuje brzmienie: „Art. 18d 1. Funkcjonariusz, który w dniu zwolnienia ze służby osiągnął staż służby 25 lat, ale nie osiągnął wieku 50 lat życia, nabywa prawo do emerytury w przypadku, gdy zwolnienie ze służby nastąpiło z przyczyn określonych w: 1] art 41 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 6 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r, o Policji [Dz. U. z 2011 r. Nr 287, poz. 1687).”
4. Art. 18e ust. 2 i 3 otrzymują brzmienie:
„Art. 18e 2. Emeryturę podwyższa się o:
1) 2% podstawy wymiaru za każdy rok służby pełnionej bezpośrednio w charakterze nurków i płetwonurków oraz w zwalczaniu fizycznym terroryzmu;
2) 1% podstawy wymiaru za każdy rok służby pełnionej bezpośrednio:
a) w składzie personelu latającego na samolotach i śmigłowcach,
b) w składzie załóg nawodnych jednostek pływających,
c) w charakterze skoczków spadochronowych i saperów,
d) w służbie wywiadowczej za granicą;
3) 0,5% podstawy za każdy rok służby pełnionej w warunkach szczególnie zagrażających życiu i zdrowiu.
3. Emeryturę podwyższa się o 0,5 % podstawy wymiaru za każdy rozpoczęty miesiąc pełnienia służby na froncie w czasie wojny oraz w strefie działań wojennych.”
5. Art. 18e ust. 3 przekształca się w art. 18e ust. 4.
6. Art. 18f otrzymuje brzmienie:
„18f Podstawę wymiaru emerytury stanowi uposażenie należne funkcjonariuszowi na ostatnio zajmowanym stanowisku.”
7. Art. 18g ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„Art. 18g 1. Kwota emerytury bez uwzględnienia dodatków, zasiłków i świadczeń pieniężnych, o których mowa w art. 25, nie może przekroczyć 80 % podstawy jej wymiaru.”
II. Uwagi do art. 3 projektu dot. zmian w ustawie o Policji:
1. Pkt 1) otrzymuje brzmienie:
„1) W art. 41 ust. 2 uchyla się pkt 4.”
W konsekwencji pkt art. 41 ust. 2 pkt 5-9 uzyskują numerację 4-8.
W konsekwencji zmiany wymienionej w pkt II.l. niniejszej opinii pkt 1) w art. 3 projektu zostaje przekształcony w pkt 2).
2. Punkt 3) (w otrzymanej wersji punkt 2) otrzymuje brzmienie:
„3) Art. 69 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
Art. 69.1. Policjant po 15 latach służby nabywa prawo do emerytury policyjnej, z wyjątkiem funkcjonariuszy przyjętych do służby po raz pierwszy po 31 grudnia 2012 roku, do których mają zastosowanie przepisy rozdziału la ustawy z dnia 18 lutego 1994 r, o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji…”
Art. 69 ust. 2-4 pozostają bez zmian.
III. Uwagi do art. 4 projektu dot. zmian w ustawie o Straży Granicznej:
Art. 8 otrzymuje brzmienie:
„Art. 74.1 Funkcjonariusz po 15 latach służby nabywa prawo do emerytury policyjne] z wyjątkiem funkcjonariuszy przyjętych do służby po 31.12.2012 r., do których zastosowanie mają przepisy rozdziału la ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Funkcjonariuszom służby stałej pełniącym służbę w placówkach straży granicznej oraz w składzie etatowych jednostek pływających Straży Granicznej a także pełniących służbę w strażnicach i granicznych placówkach kontrolnych do 2005 roku zalicza się do wymiaru wysługi emerytalnej za 1 rok służby półtora roku służby.Funkcjonariusz, który stał się inwalidą, jest uprawniony do renty inwalidzkiej Członkowie rodzin po zmarłych funkcjonariuszach Straży Granicznej są uprawnieni do renty rodzinnej Zasady przyznawania świadczeń określonych w ust.1-4 normują przepisy ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy.
IV. Uwaga do art. 8 projektu dot. zmian w ustawie o Służbie Więziennej
1. Art. 8 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„Art. 167. 1. Funkcjonariusz po 15 latach służby nabywa prawo do emerytury, z wyjątkiem funkcjonariuszy przyjętych do służby po raz pierwszy po 31 grudnia 2012 roku, do których mają zastosowanie przepisy rozdziału 1 a ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji,Służby Więziennej oraz ich rodzin.”
Art 167 ust. 2-4 pozostają bez zmian.
V. Uwaga do art, 9:
1. Art. 9 otrzymuje brzmienie: „Art. 9. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2013 r., z wyjątkiem przepisów art. 181 ustawy zmienianej w art 1 i art. 18h ustawy zmienianej w art. 2, które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2014 roku.”
UZASADNIENIE
Poprawka zaproponowana w pkt I. 1 ma na celu zwiększenie o 0,5 % podstawy za każdy rok służby pełnione] w warunkach szczególnie zagrażających życiu i zdrowiu. Rzecznik Praw Obywatelskich wielokrotnie występował o podjęcie nowelizacji ustawy emerytalnej zmierzającej do objęcia tym zapisem ustawy również funkcjonariuszy pełniących służbę w oddziałach psychiatrycznych Więziennej Służby Zdrowia (ostatnie pismo w tej sprawie z dnia 5 maja 2011 r., RPO-648085-III-910/10/WK).
Uwagi wymienione w pkt 1.2. niniejszej opinii wynikają z faktu, iż w toku negocjacji prowadzonych w sprawie zmiany ustawy emerytalnej dla funkcjonariuszy służb mundurowych, podczas spotkań w ramach zespołu rządowo-związkowego organizacje związkowe służb mundurowych prezentowało jasne i jednoznaczne stanowisko, iż warunkiem nabycia pierwszych uprawnień emerytalnych w nowym systemie powinno być wyłącznie 25 lat służby, bądź też osiągnięcie wieku 50 lat życia jako drugi równoczesny warunek. Uzasadnieniem dla powyższego poglądu są przede wszystkim dane statystyczne wskazujące, że w chwili obecnej średnia wieku osoby rozpoczynającej służbę wynosi ok. 25 lat, tak więc po 25 latach służby funkcjonariusz taki miałby właśnie 50 lat. Zdaniem organizacji związkowych zrzeszonych w Forum Związków Zawodowych wprowadzenie wymogu osiągnięcia 55 lat życia powodowałoby co najmniej kilkuletni okres służby bez dodatkowej motywacji,w przypadku osób przyjętych w wieku poniżej 30 lat. Zdecydowanie najlepszym rozwiązaniem byłoby ograniczenie się w nowym systemie jedynie do wymogu osiągnięcia stażu 25 lat służby i zagwarantowanie wszystkim policjantom możliwości odejścia po takim właśnie okresie. Pozwoliłoby to także na uniknięcie problemów występujących w sytuacji zwolnienia funkcjonariusza ze służby z przyczyn leżących po stronie pracodawcy W Forum Związków Zawodowych jak też organizacji związkowych służb mundurowych, jeżeli poważnie traktuje się hasło mówiące o zachęcaniu funkcjonariuszy do dłuższego pozostawania w służbie, należy w tym celu wykorzystać inne możliwe mechanizmy prawne i finansowe, w tym przede wszystkim powiązanie wysokości dodatku służbowego/funkcyjnego z wysługą lat oraz progresywny wzrost dodatku za wysługę lat, co zgodnie z ustaleniami wspólnego rządowo – związkowego zespołu miało być tematem dalszych rozmów celem poszukiwania korzystnych rozwiązań. Strona rządowa dotychczas nie wywiązała się z tego zobowiązania, czego nie możemy zaakceptować. Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na fakt wymogów, jakie stawiane są funkcjonariuszom i żołnierzom, a mianowicie muszą się oni charakteryzować bardzo dobrym zdrowiem, sprawnością psycho-fizyczną, podlegają nieustannemu stresowi, dyscyplinie służbowej, mają ograniczone prawa obywatelskie np. wyborcze oraz pracownicze jak zakaz strajku, brak rekompensaty za ponadnormatywny czas służby, służbę w święta i dni ustawowo wolne, brak przepisów antymobbingowych oraz brak instytucjonalnej ochrony prawnej i pełnych ubezpieczeń komunikacyjnych. W uzasadnieniu projektu ustawy nie wspomina się ani słowem o tych ograniczeniach, co przekonuje nas, żemtwórcy projektu nie przeanalizowali materiałów wypracowanych przez zespół rządowo-związkowy lub z premedytacją je pominęli.
Uwaga wymieniona w pkt 1.3. opinii wynika z faktu, iż w przypadku zwolnienia funkcjonariusza z przyczyn leżących po stronie pracodawcy oczekiwanie przez niego na osiągnięcie wieku emerytalnego dla nabycia prawa do emerytury nie znajduje żadnego uzasadnienia. Stanowisko takie było prezentowane podczas prac zespołu rządowo – związkowego i powinno znaleźć odzwierciedlenie w obecnym projekcie.
Uwaga wymieniona w pkt 1.4. opinii wynika z przeświadczenia konieczności zachowania uprawnień w tym zakresie zawartych w obowiązującej ustawie emerytalnej z lutego 1994 roku. Biorąc pod uwagę, że w obecnym projekcie zaproponowano art. 16a mówiący o tym, iż funkcjonariuszom służby stałej pełniącym służbę w placówce Straży Granicznej oraz w składzie etatowych załóg jednostek pływających Straży Granicznej zalicza się do wymiaru wysługi emerytalnej za 1 rok półtora roku służby, tym bardziej uzasadnione jest podwyższenie podstawy wymiaru emerytury funkcjonariuszom – nurkom i płetwonurkom oraz zwalczającym fizycznie terroryzm, wchodzącym w skład personelu latającego na samolotach i śmigłowcach załóg nawodnych jednostek pływających, skoczkom spadochronowym, saperom, pełniącym służbę wywiadowczą za granicą, a także za każdy rok służby pełnionej w warunkach szczególnie zagrażających życiu i zdrowiu (np. policjanci biorący udział w operacjach specjalnych i pracujący „pod przykryciem”). Zachowania wymagają również dotychczasowe zasady podwyższania emerytury w przypadku pełnienia służby na froncie w czasie wojny oraz w strefie działań wojennych. Uwaga wymieniona w pkt 1.5. opinii ma charakter redakcyjno – porządkowy.
Uwaga wymieniona w pkt 1.6. opinii wynika z prezentowanego przez organizacje związkowe podczas spotkań zespołu rządowo-związkowego poglądu, że podstawę wymiaru emerytury nadal powinno stanowić uposażenie należne funkcjonariuszowi na ostatnio zajmowanym stanowisku. Nie można zakładać,że jedynie wydłużenie do 3 lat okresu stanowiącego podstawę emerytury ograniczy celowe podnoszenie uposażenia na ostatnio zajmowanym stanowisku poprzez wzrost dodatków służbowych i funkcyjnych. W rzeczywistości wysoki wzrost tych dodatków przed odejściem na emeryturę ma miejsce wśród kadry kierowniczej, a nie wśród szeregowych funkcjonariuszy. Ponadto rozważenia wymaga zastosowanie innych mechanizmów zachęcających do dłuższego pozostawania w służbie (por.uzasadnienie uwag do pkt LI.) oraz zwiększenie procentowego udziału dodatku służbowego i funkcyjnego w uposażeniu w powiązaniu ze stażem służby. W chwili obecnej średni udział dodatku służbowego w uposażeniu funkcjonariusza wynosi kilkanaście procent, pomimo że obowiązujące rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji dopuszcza możliwość ustanowienia tego dodatku na poziomie do 50% otrzymywanego uposażenia zasadniczego wraz z dodatkiem za stopień służbowy. Średnia dodatku służbowego funkcjonariusza na stanowisku liniowym po 25 latach służby kształtuje się aktualnie na poziomie około 350 – 400 zł, podczas gdy mogłaby być na poziomie dwukrotnie wyższym.
Uwaga wymieniona w pkt 1.7. opinii jest odzwierciedleniem pierwotnych ustaleń podczas prac zespołu rządowo – związkowego oraz wychodzi naprzeciw części uzasadnienia projektu mówiącej o możliwości prawa wyboru emerytury przez funkcjonariusza lub żołnierza zawodowego, co ma „skłonić funkcjonariuszy i żołnierzy zawodowych, zainteresowanych korzystaniem z nowego systemu emerytalnego, do dłuższego pozostawania w służbie”. W chwili obecnej znajdujący się w projekcie zapis jest antymotywacyjny i z całą pewnością nikt z żołnierzy i funkcjonariuszy będących dzisiaj w służbie nie wybierze nowego systemu, ponieważ nie jest on w żadnym elemencie korzystniejszy od wynikającego z ustawy emerytalnej z lutego 1994 roku.
Uwaga wymieniona w pkt II.1. opinii wynika z faktu, iż znajdujący się obecnie w ustawie o Policji zapis art. 41 ust. 2 pkt 4 mówiący o możliwości zwolnienia policjanta ze służby w przypadku nabycia prawa do emerytury z tytułu osiągnięcia 30 lat wysługi emerytalnej pozostaje w całkowitej sprzeczności z ideą nowelizacji ustawy emerytalnej, mającej zachęcać policjantów do dłuższego pozostawania w służbie. Zapis ten jest również sprzeczny z orzeczeniami Naczelnego Sądu Administracyjnego, który już kilkakrotnie uznał go za dyskryminację ze ze względu na wiek – patrz m. in. prawomocny wyrok z dnia 15 grudnia 2009 r, I OSK 649/09. Zapis ten stoi także w jawnej sprzeczności z Dyrektywą Rady Europy 2000/78/WE z 27 listopada 2000 roku ustalającej ogólne warunki ramowego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy (Dz.Urz. WEL 303 z 2 grudnia 2000 roku). Również Rzecznik Praw Obywatelskich w wystąpieniu skierowanym w czerwcu 2011 roku do Premiera RP stwierdza, że „przepisy art. 41 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2007 r. Nr 43, poz. 277 ze zm.) wskazujące nabycie uprawnień emerytalnych i posiadanie odpowiedniej wysługi lat jako samoistną przesłankę umożliwiającą zwolnienie ze służby, mogą zostać ocenione jako stanowiące dyskryminację ze względu na wiek”. Należy zwrócić uwagę, że przepis art. 41 ust 2 pkt 4 ustawy o Policji mówi o możliwości zwolnienia policjanta po osiągnięciu 30 lat wysługi emerytalnej, a nie służby w Policji. Oznacza to dopuszczenie możliwości zwolnienia policjanta mającego np. 16 lat służby w Policji i 14 lat wcześniejszej pracy „w cywilu”. Według NSZZ Policjantów znane są przypadki praktycznego stosowania tego przepisu wobec funkcjonariuszy poniżej 50. roku życia. Z opisanych wyżej względów przepis ten powinien zostać z ustawy usunięty.
Uwaga wymieniona w pkt II.2. opinii ma charakter redakcyjno – porządkowy.
Uwaga wymieniona w pkt II.3, opinii wynika z konieczności pozostawienia w ustawie pragmatyczne] przepisu mówiącego o prawie policjanta do wcześniejszej emerytury policyjnej, a także do policyjnej renty inwalidzkiej oraz policyjnej renty rodzinnej dla członków rodzin po zmarłych policjantach. W przedłożonej uwadze uwzględnia się dokonywaną nowelizację ustawy emerytalnej i istnienie przez pewien czas dwóch systemów przyznawania świadczeń emerytalnych: dla policjantów przyjętych do służby przed i po 31 grudnia 2012 roku. Należy zwrócić uwagę, że w przypadku uchylenia art. 69 ustawy o Policji , podstawy do przejścia na emeryturę przez funkcjonariuszy Policji przyjętych do służby przed 31 grudnia 2012 roku poszukiwać trzeba będzie w ustawie ogólnej, jaką jest ustawa o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy służb mundurowych. Z kolei po ewentualnym uchyleniu art. 69 w zakresie dotyczącym rent inwalidzkich i rodzinnych zastosowanie miałyby przepisy rozdziału 3 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym, które zasadniczo definiują, komu przysługują wspomniane świadczenia. Zgodnie z obowiązującymi zasadami techniki prawodawczej przepisy prawa powszechnie obowiązującego powinny odpowiadać powszechnie uznawanym regułom postępowania legislacyjnego, tzn. powinny być odpowiednio skonstruowane zawierać jasną i zrozumiałą treść oraz powinny być umieszczone w odpowiednim miejscu aktu normatywnego. Reguły te zostały zawarte w rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” (Dz. U, Nr 100, poz. 908). Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego zasady techniki prawodawczej stanowią swoisty kanon, który powinien być respektowany przez ustawodawcę demokratycznego państwa prawnego. Według tych zasad, przepisy ustawy powinny być zredagowane tak, aby dokładnie i w sposób zrozumiały dla adresatów zawartych w nich norm wyrażały intencje prawodawcy, a więc by były precyzyjne, komunikatywne i adekwatne do zamiaru prawodawcy (wyrok z 21 kwietnia 2009 r. K 50/07). W związku z tym, za celowe należy uznać pozostawienie art. 69 w ustawie o Policji, po dokonaniu zaproponowanej w niniejszej opinii zmiany w ust. 1 ww. artykułu.
Uwaga wymieniona w pkt. III – Niezrozumiałym dla Forum Związków Zawodowych i NSZZ FSG jest fakt wykreślenia z ustawy o SG art. 74. W tym miejscu należy zwrócić uwagę przede wszystkim na fakt że art. 74 ustawy o Straży Granicznej w obecnym brzmieniu składa się z 5 ustępów, w projekcie zakłada się uchylenie przepisu w całości a wprowadzenie zapisów zbliżonych do przyjętych obecnie w art.74 ust. 2 do ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy służb mundurowych (analogiczne rozwiązanie proponuje się w odniesieniu do policji, straży pożarnej, innych wskazanych służb mundurowych]. Oznacza to, że uchylany art. 74 znajdzie swoje odzwierciedlenie w ustawie o zaopatrzeniu emerytalnym.,tylko w ograniczonym zakresie. Dotyczy funkcjonariuszy pełniących służbę w „placówce Straży Granicznej oraz w składzie etatowych załóg jednostek pływających Straży Granicznej”, a nie jak jest obecnie w strażnicach, granicznych placówkach kontrolnych oraz w składzie etatowych załóg jednostek pływających Straży Granicznej”, stosownie do art. 21 ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 roku o zmianie ustawy o Straży Granicznej oraz niektórych innych ustaw wpływa na brak spójności obu ustaw. Wydaje się, kierując się zasadami techniki prawodawczej,że stosowne uregulowanie powinno pozostać w ustawie o Straży Granicznej, jego przeniesienie do ustawy ogólnej spowoduje brak przejrzystości i jasności zapisów, co może w przyszłości skutkować podniesieniem zarzutu naruszenia art. 2 Konstytucji RP. W przypadku uchylenia art. 74 ust. 1, zgodnie z projektem ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym, podstawy do przejścia na emeryturę przez funkcjonariuszy Straży Granicznej przyjętych do służby przed dniem 31.12.2012 roku poszukiwać trzeba będzie w ustawie ogólnej, jaką jest ustawa o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy służb mundurowych (art. 12 ustawy). Wątpliwości budzi zwłaszcza potrzeba uchylenia art. 74 ust 4. Przepis uprawnia członków rodzin zmarłych funkcjonariuszy Straży Granicznej (odpowiednio jest w innych służbach mundurowych] do renty rodzinnej. Po uchyleniu przepisu zastosowanie będą miały przepisy rozdziału 3 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym. Zgodnie z powołanymi wcześniej zasadami techniki prawodawczej przepisy prawa powszechnie obowiązującego powinny odpowiadać powszechnie uznawanym regułom postępowania legislacyjnego (powinny być odpowiednio skonstruowane, zawierać jasną i zrozumiałą treść oraz powinny być umieszczone w odpowiednim miejscu aktu normatywnego). Reguły te zostały zawarte w rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” (Dz. U.Nr 100, poz. 908). Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego zasady techniki prawodawczej stanowią swoisty kanon, który powinien być respektowany przez ustawodawcę demokratycznego państwa prawnego. Według tych zasad, przepisy ustawy powinny być zredagowane tak, aby dokładnie i w sposób zrozumiały dla adresatów zawartych w nich norm wyrażały intencje prawodawcy a więc były precyzyjne, komunikatywne i adekwatne do zamiaru prawodawcy (wyrokz 21 kwietnia 2009 r., K 50/07). W związku z powyższym celowym jest pozostawienia przy odpowiednich zmianach art. 74 w ustawie o Straży Granicznej.
Uwaga wymieniona w pkt IV.l – na mocy projektu zmiany ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy uchyla się art. 167 ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej. Po wejściu projektu ustawy w życie straciłby moc przepis stanowiący, iż funkcjonariusz po 15 latach służby nabywa prawo do emerytury Uchylenie art. 167 ustawy o Służbie Więziennej, spowodowałoby to, że funkcjonariusze, którzy staną się inwalidami, nie zostaną uprawnieni do renty inwalidzkiej. W przypadku śmierci funkcjonariusza, jego rodzina utraciłaby uprawnienia do renty rodzinnej. W związku z utratą mocy powyższych uprawnień,uchylony zostałby przepis dotyczący możliwości przyznawania powyższych świadczeń (art. 167 ust. 4 ustawy o Służbie Więziennej).
Ponadto Forum Związków Zawodowych zauważa, że (podobnie jak w przypadku pozostałych służb mundurowych) duże kontrowersje i niejasność interpretacyjne wzbudza zapis art. 5 projektu ustawy, w którym uchyla się art. 60 ustawy o Państwowe] Straży Pożarnej. Dlatego też negatywnie oceniamy powyższe rozwiązanie jednocześnie proponując podobne rozwiązania jak w przypadku funkcjonariuszy pozostałych służb mundurowych.
Uwaga wymieniona w pkt V.l. opinii pozwala na dokonywanie ewentualnego wyboru nowego systemu przez obecnie zatrudnionych żołnierzy i funkcjonariuszy już od 1 stycznia 2014 roku, a nie dopiero od 1 stycznia 2025 roku.
Uwzględnienie tej uwagi (przy równoczesnym uwzględnieniu uwagi wymienionej w pkt 1.6. opinii) uczyni możliwość takiego wyboru rzeczywistą, a nie pozostającą wyłącznie w sferze deklaracji.
Forum Związków Zawodowych wraz z organizacjami związkowymi służby mundurowych zrzeszonymi w Forum bardzo krytycznie ocenia opiniowany projekt wraz z uzasadnieniem. Zdaniem FZZ i organizacji członkowskich, konkretne zapisy projektu mają na celu wyłącznie „racjonalizację wydatków budżetu państwa przeznaczonych na emerytury i renty funkcjonariuszy i żołnierzy” (tak w uzasadnieniu], zaś deklarowane w uzasadnieniu zachęcenie funkcjonariuszy i żołnierzy do dłuższej aktywności zawodowej nie znajduje odzwierciedlenia w propozycjach dotyczących poszczególnych artykułów nowelizowanej ustawy.
Forum Związków Zawodowych i związkowe organizacje mundurowe w nim zrzeszone uważa również za absolutnie nie do przyjęcia zawarte w uzasadnieniu projektu stwierdzenia, iż „służby mundurowe posiadają uprzywilejowany system emerytalny, co w obecnych realiach społeczno-ekonomicznych nie znajduje ani akceptacji społecznej, ani uzasadnienia z powodu kosztowności i nieefektywności” oraz, że „brak jest (…) poparcia społecznego (…) dla dalszego utrzymywania dotychczasowych przywilejów dla służb mundurowych” Nazywanie przysługujących uprawnień z tytułu służby przywilejami jest nieporozumieniem i wynika z całkowitego niezrozumienia roli i specyfiki służb mundurowych, których funkcjonariusze pełnią służbę w imieniu Państwa „nawet z narażeniem życia”, muszą być w pełni dyspozycyjni i nie korzystają z pełni praw konstytucyjnych.
Oceniając obecną sytuację w służbach mundurowych, gdy odchodzi ze służby znacznie więcej funkcjonariuszy i żołnierzy niż w latach poprzednich, głównie z powodu zamieszania wokół systemu emerytalnego, braku podwyżek uposażeń oraz stałych roszad kadrowych należy zadać podstawowe pytanie twórcom projektu, czy nikomu oprócz organizacji związkowych nie zależy na stabilności służb mundurowych.
W przypadku podtrzymywania zapisów zawartych w wersji projektu z dnia 10 stycznia 2012 roku, Forum Związków Zawodowych wnosi o odrzucenie w całości jako antymotywacyjnego, niekonstytucyjnego, niezgodnego z zasadami techniki prawodawczej oraz zdecydowanie niekorzystnego dla żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy służb mundurowych.
Na podstawie art. 19 ust. 3 Ustawy o związkach zawodowych, w razie odrzucenia w całości lub w części stanowiska Forum Związków Zawodowych i zrzeszonych w n im organizacji związkowych służb mundurowych zawartego w niniejszej opinii, Forum Związków Zawodowych wnosi o pisemną informację w tej sprawie wraz z uzasadnieniem.
Niezależnie od opinii, Forum Związków Zawodowych liczy, że zgodnie z deklaracją złożoną przez Pana Ministra w dniu 18 stycznia2012 roku, uwagi zgłoszone do projektu przez związki zawodowe funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Służby Więziennej i Państwowej Straży Pożarnej zostaną rozpatrzone podczas konferencji uzgodnieniowej w sprawie zmiany ustawy emerytalnej.
Osiągnięcie konsensusu w tej sprawie jest niezbędne dla stabilizacji w służbach mundurowych oraz dla zachowania spokoju społecznego.
Z poważaniem
Przewodniczący
Forum Związków Zawodowych
Tadeusz Chwałka
