Modyfikacja świadczeń emerytalnych wprowadzona w drodze ustawy obowiązującej z mocą wsteczną nie narusza praw człowieka – uznał Europejski Trybunał Praw Człowieka w wyroku z 19 czerwca br.
Skarga ta została wniesiona przez sędzię w stanie spoczynku gruzińskiego Sądu Najwyższego. Z chwilą przejścia skarżącej na emeryturę obowiązywały przepisy, zgodnie z którymi świadczenie sędziego Sądu Najwyższego w stanie spoczynku odpowiadało wysokości jego ostatniego wynagrodzenia i podlegało rewaloryzacji odpowiadającej zmianom wysokości uposażenia czynnego sędziego. Ta zasada została uchylona ustawą znajdującą zastosowanie do sędziów, którzy już zdążyli przejść w stan spoczynku. Skarżąca uznała to za naruszenie jej prawa do poszanowania własności chronionego w art. 1 protokołu nr 1 do Konwencji o prawach człowieka.
Trybunał nie zgodził się z tym punktem widzenia. Ustawodawca może regulować kwestie związane z wypłatą świadczeń emerytalnych w drodze przepisów ustawowych, które znajdują zastosowanie także w stosunku do osób już pobierających takie świadczenia, zmieniając tym samym wcześniej ustalone zasady ich wypłaty. Zmiany takie muszą być jednakże proporcjonalne i muszą realizować uzasadniony prawnie cel. W omawianej sprawie na skarżącą nie został nałożony żaden ciężar wynikający z wprowadzenia zmian w naliczaniu jej świadczeń emerytalnych, gdyż faktycznie wysokość jej emerytury nawet wzrosła. Państwo dysponuje w takich sprawach szerokim marginesem uznania i co do zasady Trybunał nie ingeruje w wybór celów, które państwo chce realizować w ramach swej polityki socjalnej. Dokonując zmian w zasadach wyliczania emerytur organy państwowe realizują politykę równoważenia budżetu państwa, co w przypadku takich państw jak Gruzja – przechodzących od systemu rządów komunistycznych do demokracji i gospodarki rynkowej – jest szczególnie trudnym zadaniem. Trybunał ingeruje w takich wypadkach jedynie wyjątkowo.
Sytuacja Gruzji jest pod tym względem porównywalna do sytuacji Polski. Nasz kraj również ciągle jeszcze znajduje się w okresie transformacji, co zwiąże się z szeregiem trudnych zadań stojących przed ustawodawcą i władzą wykonawczą. Trybunał wykazuje się dużym zrozumieniem i co do zasady stwierdza, że nie jest organem właściwym, by odpowiedzialnie dokonywać oceny lokalnych uwarunkowań. Jedynie rażące naruszenie praw jednostki może skłonić Trybunał do zmiany takiej postawy.
Artykuł pochodzi z programu System Informacji Prawnej LEX on-line
